Հայոց Լեզու Ստուգողական Դեկտեմբեր

Ամփոփիչ աշխատանք ձևաբանությունից (2)
(յուրաքանչյուր առաջադրանքի համար տրվում է 0.5 միավոր, վրիպակները համարվում են սխալ)

1.    Լրացրու բաց թողած տառերը՝ որտեղ հարկավոր է.
ամենաէական, անօթևան, ունկնդիր, նորընտիր, իջևանել, հոգեվարք, փասիան, Ռաֆայել, տրտմաշուք, սրտմաշուկ, խուրձ,  կծկվել։

2.      Վերականգնիր տրված բառերի հնչյունափոխված մասերը.
սրտմաշուկ-սիրտ, այգեպան-այգի, կիզանուտ-կեզ, ընձուղտ-ինձ, ըմպանակ-ումպ, վիպագիր-վեպ, նստացույց-նիստ, ըմբռնել-բուռն, կպչուն-կիպ, չվերթ-չու։

3.    Առանձնացրու հոմանիշ զույգերը.
մեղադրյալ, երկչոտ, կթղա, բուրյան, ապակե, բագին, եղնիկ, վեհերոտ, անդրավարտիք, գավաթ, եկեղեցի, տաբատ։

երկչոտ-վախկոտ, անդրավարտիք-տաբատ,  կթղա-գավաթ

4.    Տրված դարձվածքները համապատասխանեցրու տրված բացատրություններին.
դարձվածքներ՝  բարևը մոռանալ,Բաքոսի տաճար, առաջին ծիծեռնակ, ջրի երես հանել
բացատրություններ՝նախակարապետ, ապշել, ազնիվմարդ, բացահայտել, թրջել, գինետուն։

Բաքոսի տաճար-գինետուն, առաջին ծիծեռնակ- նախակարապետ ,ջրի երես հանել-բացահայտել

5.      Ընդգծիր գոյականները տրված հատվածում։ Քանի՞ գոյական կա։
Մենք Բուենոս Այրեսում հյուրը նկալվելու էինք տեղի հայկական համայնքի կողմից։ Մեր ուղեվարը Վահանն էր՝ բարձրահասակ, գեղահոն, փայլփլուն աչքերով մի երիտասարդ։ Գեղեցիկ տղա է ումերն է։ Շնորհակալ եղա մեր պապերին, որ մեզ համար ծնել են վայելչատես այս հայորդուն։ -10

6.      Որտեղ հոգնակի թվի սխալ կազմություն կա, ուղղիր։
Խցանահաններ, կողմնացույցներ, մաքսատներ, վերջնագրեր, հետախույզներ, գրաբերներ, հարացույցներ, կարմրահերներ, օրապահներ, սպիներ, վիպագիրներ, բաղաձայններ։

7.      Ընդգծիր դերանունները, կողքին գրիր, թե որ տեսակի դերանունն է։
Ինչու-(հարաբերական) է այդպես-(ցուցական)՝գլխի չեմ ընկնում
Եվ գլխի ընկնող կա՞ մեկը-(անորոշ)տեսնես։

Երբ-(հարաբերական)հոգնած օրը կորչում է մթնում,
Հոգնած լեռները ձորերնեն մտնում։

Մինչև նրանք-(անձնական)հասցնեին
Հանգուցյալից պատմել մի-(անորոշ)հուշ,
Զարթնած հավքը կանչեց քարին.
Ծնվող օրվա ճիչն էր անուշ։

Փակ աչքին ի՞նչ-(հարցական), թե ջրվեժի
Ուլունք-ուլունք արցունքի մեջ
Մի-(անորոշ) ծիածան կպակասի։

Շնորհակալեմ իմ-(անձնական)բախտից
Եվ քեզանից(անձնական)՝ շնորհակալ,
Որ-(հարաբերական)կարող եսիմ-(անձնական)տունը գալ
Նորագյուղյան քո-(անձնական)դրախտից։

8.    Առանձնացրու անկախ դերբայները։

Տեղ է հասել ու տեսել, որ կնոջ ներկայությունը տղաներին ոգևորել է, նրանց թմրած ջղերը կենդանացրել, և յուրաքանչյուրը կարծում է՝ նրա ուզածն ինքն է։ Եկել են խանութ՝ առևտուր անելու, գիտեն՝ ինչ են առնելու և ինչքան։ Խանութին մոտենալիս պառավներից մեկը, ճանաչելով մեզանից սերվածին, փորձել է խոսքի բռնվել<բայց հանդիպել է նրա խայթող հայացքին ու հետ կանգնել իր մտադրությունից։

9.      Առանձնացրու անորոշ դերբայները։
Անընդհատ հոխորտում էր, ամպագոռգոռ խոսքերով փորձում էր բոլորին ապշեցնել՝ նույնիսկ մի ակնթարթ չմտածելով, որ երկու անպաշտպան կանայք կարող են հակառակ գնալ իր կամքին և դուրս գալ իր իշխանության տակից՝ նպաստելով նրա ինքնաոչնչացմանը։

10.  Առանձնացրու ապակատար ձևաբայերը։
Բայց նրա՝ տարիներ շարունակ վարժված աչքերը շուտով ձեռք էին բերելու առարկաները ականակիր մթնում բորենու պես տեսնելու տարօրինակ ընդունակություն, որը նրան օգնելու էր՝ շրջապատը զգալու և լավ տեսնելու։

11.  Առանձնացրու ածանցավոր բայերը, գրիր՝ որ ածանց է առկա.
ենթադրել, ներգաղթել, հառաչել, իջել-ն,կռթնել, վրդովել, հագցնել-ն, ընկնել-ն, ելել-ն, վերացել-ան։

12.  Ընդգծիր բայերը, յուրաքանչյուրի կողքին գրիր սեռը։
Նա լռեց(չեզոք),հառաչեց(չեզոք)՝ հայացքն ուղղելով(ներգործող) դեպի անորոշ տարածություն։
Գործ շատ կար(չեզոք). Ծրագրեր էի վաճառում(ներգործող), բեմում տարբեր գործեր անում(ներգործող)։
Շուտով տղան մեծանում է(չեզոք) և դառնում(չեզոք)հայտնի արհեստավոր։
Լևոնը փաթաթվեց(չեզոք)մոր պարանոցին և սկսեց բարձրձայնով հեծկլտալ(չեզոք)։
Զգացի(չեզոք), որ տղան շատ վրդովվեց(կրավորական) իմ այդ խոսքից, և փորձեցի(ներգործող)մեղմել(ներգործող)անհաճո իրավիճակը։

13.  Որոշիր, թե դիմավոր բայերից որը որ եղանակով է դրված։
«Եթե թշնամուն վերացնենք(սահմանական) անպայման կլինի(ենթադրական) խաղաղություն»,- մտածում էր(սահմանական)իշխանը։
Մի թագավոր կամեցավ(սահմանական)գեղեցիկ դարպաս շինել և զարդարել այն զարմանահրաշ նկարներով։
Նա այլևս ոչմի գիշեր դուրս չէր գա(ենթադրական), որպեսզի չհանդիպեր(ըղձական)այդ խորհրդավոր անծանոթին։
Մի մարդ խանութ ուներ(սահմանական) և գիտեր (սահմանական)՝ դրանով կվաստակի(ենթադրական)իր օրվա ապրուստը։

14.  Ընդգծիր հարկադրական եղանակի բայաձևերը։
Նա պիտի մերառաջին ու վերջին սերը լինի։
Տարիներ հետո նա պիտի դառնա մի ժողովրդի ազնիվ կենսագիր։
Պիտի կրկին դասը սերտեն իրենց սիրո՝ ըստ աստղային այբուբենի։
Եվ պե՞տք է արդյոք քեզ միշտ ունենալ իմ կողքին։

15.  Ընդգծիր հրամայական եղանակի բայաձևերը (նախադասությունները կետադրված չեն).
ա)Իմ գերեզմանին դուք չմոտենաք
Հարկավոր չեն ինձ ոչ ծաղիկ, ոչսուգ…

բ)Հուսաբեկ, մութում երգ թող լինի
Իմ վերև թող արև չխնդա։

գ)Ինձ այդպես, քրոջ պես միգթա…

դ)Տխուր երեկոն զարկել է վրան
Սիրտս կարոտով կանչում է քեզ եկ։

16.  Ընդգծիր ենթադրական եղանակի բայաձևերը։
ա) Իմ ճամփան անվախճան մի գիշեր
Ինձ շոյող ոչ մի շող չի ժպտա։

բ) Ու չի ելնի մոխրից տխուր հմայքը ձեր տան
Ու չի լինի էլ սիրո քաղցր ու կապույտ ձեր շղթան։

գ) Հետևում են քեզ, երբ արյուն ունես, իսկ երբ ցամաքես, կմոռանան քեզ։

դ) Չիզիջել նա իր արմատը վերջին
Արհավիրքների զարկին անխնա։

17. Առանձնացրու անկանոն բայերը.
թեքվել, սառչել,թողնել, մոռանալ, ասել, հյուսել, ցանկալ, գերել, հանգչել, կառչել, ուտել, իջնել, գնալ, լինել, տանջել, մարել։

18. Ընդգծիր մակբայները.
գողեգող,ավանդաբար, այնպես,  լիովին, վաղը, ցմահ, առհավետ, երբևիցե, ամենուրեք, դեսուդեն, ներքև, սարն ի վեր, հանկած, այնուհանդերձ, ստեպ-ստեպ, անընդհատ։

19. Ընդգծիր կապերը.
դիմաց, ըդդեմ, հնուց, միջև, բացառությամբ, արդեն, վերջապես, վերաբերյալ,հօգուտ, դեռ։

20. Ո՞ր նախադասության մեջ շաղկապ կա։
ա) Մեր երկրին հենց այդպիսի մտավորականներ են անհրաժեշտ։
բ)Օրերը ցրտել են, իսկ Արարատյան դաշտում դեռ բերքահավաք է։
գ) Մահն իսկ չի կարող բաժանել մեզ։
դ) Որքան մոտենում ես, սարն այնքան հեռանում է։